Sufi Faqir Darya Khan Zangejo صوفي فقير دريا خان زنگيجو

دريا خان زنگيجو

 فقير دريا خان زنگيجو، روحل سائين جن جو 4 نمبر پٽ هو ۽ سجاده نشين   ٿيو. سندس ولادت 1765ع ڌاري ٿي.  چيو وڃي ٿو ته فقير دريا خان پهريائين هڪ ڊاڪُو (چور) هوندو هو پر پوءِ فقيري سندن والد محترم کان ملين. صوفي روحل سائين جن پاڻ به هڪ ناميار معتبر ولي هئا. هڪ دفعي جي ڳالهه آهي ته صوفي دريا خان رات جي پهر ۾ ڪنهن وڏيري جي ڏاندن جو جوڙو ڪاهي اچي پهتو ته گهر وٽ سندس والد صاحب مليس چوڻ لڳو ته هي ڏسو بابا فلاڻي جا ڏاند ڪاهي آيو آهيان جيڪو پاڻ کي وڏو فنيخان ٿو سمجهين، تنهن تي سندس والد صاحب چيس ته جڳ جون چوريون ته گهڻئين ڪيون اٿئي، ڪجهه الله جي چوري ڪري ڏيکار ته مڃان توکي، تنهن تي صوفي دريا خان چيس ته هائو بابا اوهان گس ڏسيو ته آئون الله جي به چوري ڪري ايندس، تنهن تي سندس والد صاحب وضو ڪرڻ لاءِ فرمايو، دريا خان وِضُو ڪري آيو ته والد صاحب راهِ حقيقي جو رستو ڏسيو ۽ کيس پنهنجي هٿ تي بعيت ڏني ۽ ذڪر ڏنو ۽ پوءِ انهن ڏينهن کانپوءِ الله جو نام ئي جپندو رهندو هو، صبح شام ڏينهن رات ڪا خبر ئي ڪانه پوندي هيس نه ماني نه پاڻي بس الله جي نام ۾ مشغول ٿي ويو ۽ الله جي در جي به چوري ڪري ورتائين ۽ سندس نالو وڏن صوفين ۾ شمار ٿي پيو. سنڌي، سرائڪي ۽ هندي ۾ ڪافيون چيائين، جيڪي سڄي سنڌ ۾ مشهور ٿيون. مختلف قلمي نسخن ۾ سندس 37 ڪافيون ڏٺيون ويون، جن مان ڪي نموني طور هيٺ ڏجن ٿيون.

[88] روپ سسئي*

جوڳي جيءَ جڙ لائي ويا، تن جا مارين ٿا هنڌ ماڳ مڙهيون
        1. سامي سفر هليا، آهي پورڀ پنڌ پڇائي ويا
                        ٻنڌي ڪمر ڪُلابا ڪش ڪڙيون

.2      لاڳاپا هن لوڪ جا، اُهي لاهوتي سڀ لاهي ويا
                        ڏئي ترڪ طمع کي ويا تڙيون

3.      تال طنبورا سُر ڪري، اُهي روح ۾ رمز رهائي ويا
                        مون کي گهارڻ آيون هت گهڙيون

4.      ”دريا خان“ سڱيون سيل جون، اهي ويهي وِير وڄائي ويا
                        مَن ٻاجهه پوي تن ڪاپڙيون.

[89] روپ آسا

پُڇو پُڇو حال ٺڙي، سامي دا سَئيان

جهنگ پُڇيندا آندا، ميري مَن ڀاوندا

تــخت هزاري دا جوڳي آيا

تين وَت ڪيها ڪيها بيک بنايا

ويکو عجب خيال ڙي، سامي دا سئيان
                وَنجهُلي وڄاندا، ڳاندا چيٽڪ لاوندا
2.      عـــجب عــجائق ويـــس ڪــريندا

مـــوهــن مُرلي دي نــال مــريندا

سُڻ ڌُڻ ٿَيان سچال ڙي، سامي دا سئيان
                چشمان چاندا، ڪيهان رمزان رلاوندا
3.      اِهين جوڳي دي نال مئن جوڳڻ ٿـيسان

ڳــــل وچ خـرقا خاڪي مئن پئسان

برهه تهيندا برحال ڙي، سامي دا سئيان
                لئون جو لاندا، جاندا پيچڙا پاوندا
4.      ”دريـــا خان“ دلبر دل وچ وسدا

مــاهي مـــليا کيڙا نَسدا

ڪيتا نينہ نهال ڙي، سامي داسئيان
                پؤپؤ پاندا چاندا اڱڻ سُهاوَندا.

[90]

گهڙيءَ گهڙيءَ ۾ آءٌ ٿيان گهور

ناتي لائڻ سان، نينهن نڀائڻ سان

.1      اکڙيون اَڙائي وڌءِ ڦاسائي، جهڪڻ لائي جهور، * 
                چشمن چائڻ سان، وري واجهائڻ سان

من اسان جو مست ڪيو آهه، ٽلڻ تنهنجي ٽور
                قدم اُٺائڻ سان، وکڙي وڌائڻ سان

ٿورو ڪري اچ پير ڀري سائين، اور اچي ڪا گڏ اور

کلڻ ڳالهائڻ سان، ٻولن ٻڌائڻ سان

دوست ”دريا خان“ جي دلڙي لُٽي آهه، مرڪڻ تنهنجي مور

حڪم هلائڻ سان، ماري مڃائڻ سان